Dünya edebiyatının en büyük klasik romanlarından biri kabul edilen Moby Dick’in yazarı Herman Melville’in en az onun kadar bilinen ve üzerine sayısız tartışmaların yapıldığı kısa öyküsü Kâtip Bartleby’i de güncelliğinden hiçbir şey kaybetmeden önümüze modern insanın doğasına dair fevkalade şaşırtıcı bir gerçek bırakıyor: kayıtsızlık. 19. yüzyıl Wall Street’inde, bir avukatlık yazıhanesinde kâtiplik yapan Bartleby, “yapmamayı tercih etmesi” ve yaşananlara karşı sergilediği kayıtsız duruşuyla herkes için çözülemez bir bilmece haline gelir.
Modern edebiyatta bugün deyim yerindeyse bir arketipe dönüşen Bartleby, uyumsuzluğun ve insan kalmanın ne olduğu üzerine kafa yoranları hâlâ peşinden sürüklemeye devam ediyor.